Ngày 1/1/2018 đang được kỳ vọng là một bước ngoặt đối với thị trường ô tô Việt Nam. Vào thời điểm đó, thuế nhập khẩu ô tô con từ các nước trong khu vực ASEAN vào Việt Nam sẽ là 0%, thay vì mức 30% như hiện nay.
Đồng thời, thuế suất tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) cũng sẽ giảm thêm 5% đối với các dòng xe có dung tích xi lanh từ 1.500 cm3 trở xuống (từ 40% xuống còn 35%) và dung tích xi lanh trên 1.500 cm3 đến 2.000 cm3 (từ 45% xuống còn 40%).
Với những thay đổi kể trên, đặt trường hợp giả sử mọi chi phí khác như thuế VAT, thuế trước bạ, phí đường bộ, phí bảo hiểm... được giữ nguyên cách tính, thì gần như chắc chắn giá bán cuối cùng của nhiều dòng xe ô tô sẽ giảm. Giấc mơ sở hữu ô tô cá nhân giá rẻ của người Việt dường như càng lúc càng đến gần hơn.
Vấn đề là, những dòng xe cụ thể nào sẽ có khả năng được giảm giá? Và mức giảm có thực sự đáng kể so với hiện tại?
Ô tô hạng B, lắp ráp trong nước vẫn đang có thị phần lớn
Nhìn vào thống kê gần nhất của VAMA về doanh số xe bán ra tháng 5/2017, có thể thấy sự chênh lệch tương quan giữa xe nhập khẩu và xe lắp ráp đang là rất lớn.
Cụ thể, trong top 10 xe ăn khách nhất thị trường, chỉ có duy nhất 2 mẫu đang được nhập khẩu là Toyota Fortuner và Ford Ranger. Mở rộng hơn thì thêm được Chevrolet Colorado, Kia Rio, Mazda BT-50 hay Toyota Yaris, nhưng doanh số đều thấp hơn ngưỡng 300 xe/tháng.
Cần lưu ý rằng, mức giảm thuế nhập khẩu xuống 0% chỉ dành cho những mẫu xe nhập nội khối ASEAN và bắt buộc phải đạt tỷ lệ nội địa hóa phụ tùng 40%. Đây là chi tiết ít được đề cập khi các hãng xe công bố thông số kỹ thuật, nên không dễ để xác định và nếu có, thì lượng xe đạt tiêu chuẩn này ở Việt Nam cũng không nhiều.
Ngoải ra, trên thị trường vẫn còn rất nhiều dòng xe khác, được nhập khẩu vào Việt Nam từ châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ... Mà những dòng này thì lại không được áp dụng bất cứ thay đổi nào về thuế suất nhập khẩu. Chúng, cùng với xe lắp ráp, sẽ chỉ chịu sự chi phối của việc thuế TTĐB giảm nhẹ 5% cho những xe có dung tích xi lanh từ 2.000 cm3 trở xuống.
Sau khi xét tất cả những điều kiện cần thiết, những mẫu xe vừa có khả năng giảm giá, vừa có tác động lớn lên thị trường dường như chỉ gói gọn trong một phạm vi rất hạn hẹp. Đó phải là những xe sedan, hatchback, MPV hoặc crossover SUV có kích cỡ từ trung bình trở xuống, vì nếu lớn hơn thì thường trang bị động cơ dung tích cao hơn mức 2.000 cm3 (2.0L).
Hầu hết những nhãn xe phổ thông có sản phẩm thuộc phân khúc hạng A, B và C đang lắp ráp trong nước phù hợp tiêu chí này. Giá bán của chúng hiện nay đang dao động trong khoảng 300-900 triệu đồng tùy theo mẫu mã và nếu lý tưởng thì khi qua 2018 sẽ giảm giá 5% thuận theo mức thuế suất TTĐB mới. Tất nhiên, thực tế không đơn giản như vậy.
Hiện nay, thuế TTĐB của cả xe lắp ráp lẫn nhập khẩu đều được tính dựa trên giá bán buôn trên từng mẫu xe, bao gồm luôn các loại chi phí như vận chuyển, bán hàng, thậm chí quảng cáo hay marketing...
Lấy ví dụ một mẫu xe thuộc phân khúc B dùng động cơ dung tích 1.5L, đang có giá bán lẻ khoảng 600 triệu đồng. Giá bán buôn của xe vào khoảng 370 triệu đồng, bị áp thuế TTĐB ở mức 40% là 148 triệu đồng, phần còn lại là thuế VAT và chi phí bán hàng. Sau khi điều chỉnh lại thuế TTĐB xuống còn 35%, giá bán cuối của xe giảm còn 579 triệu đồng, chênh lệch 21 triệu đồng, tức là chỉ tương đương khoảng 3%.
Đến đây, lại phải đặt ra một câu hỏi: liệu người tiêu dùng có nên đợi đến 2018 để mua ô tô?
Thị trường hiện nay đã phong phú hơn trước, giá cũng dễ chấp nhận hơn
Tâm lý chờ đợi là có thật, trong bối cảnh các hãng xe đang đua nhau giảm giá như hiện nay. Chẳng ai muốn mạo hiểm với túi tiền của mình, khi ô tô vẫn còn là tài sản có giá trị lớn, chứ không chỉ đơn thuần là phương tiện đi lại. Nhiều người dù đang cần mua xe vẫn sẵn sàng án binh bất động, theo dõi tình hình...
Dẫu vậy, đến thời điểm này thực tế đã chỉ ra rằng viễn cảnh xe giảm giá là có thật, nhưng phạm vi không hề lớn và mức giảm cũng không quá nhiều như mong đợi. Bấy lâu nay khung giá cơ bản của thị trường đã được xác lập, muốn tạo ra một cuộc cách mạng về giá là điều không hề dễ dàng, bởi có quá nhiều yếu tố tác động đến.
Bên cạnh đó, cũng không loại trừ khả năng những đợt giảm giá mạnh trong vài tháng vừa qua chính là bước chuẩn bị cho 2018. Nói cách khác, giá ô tô hiện nay đã được đưa xuống mức đủ hấp dẫn và khó giảm nhiều thêm được. Do đó, người tiêu dùng vẫn nên cân nhắc mua xe dựa theo nhu cầu bản thân, thay vì chờ đợi và đặt kỳ vọng quá cao.